LUẬN VÃNG SANH

VÃNG SANH TỊNH-ĐỘ LUẬN GIẢNG YẾU

KHỞI NGUỒN
Đức Phật ra đời vì muốn cho chúng sanh thoát khỏi “ Việc lớn Sanh tử ”, nên
Ngài dạy diệu pháp vô thượng là pháp môn Tịnh-Độ. Có thể nói, Bản Hoài
một đời thuyết giáo của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni đều nằm trong Pháp Môn
Tịnh Độ, vì Pháp Môn này độ hết các cơ, trùm khắp các giáo. Người Niệm
Phật căn cơ thấp có thể dùng tin nguyện mà được mang nghiệp vãng sanh,
còn Bậc Thượng căn nếu hồi hướng. Lạc Bang mau được viên thành giác Đạo.
Nương theo Từ lực của Phật so với Tự lực chỗ khó dễ thấy rõ ràng như
một tảng đá lớn nhờ lên thuyền mà dễ qua sông, hạt cát tuy nhẹ rớt xuống
đáy áo vẫn nằm nguyên tại chỗ. Vì thế, Bồ Tát Thiên Thân, một Đại Luận
Sư và cũng là Tổ Sư của Tông Pháp Tướng căn cứ vào Kinh Vô Lượng Thọ làm
Nguyện Vãng Sanh Kệ Luận, chỉ rõ năm phương pháp Tu Hành chắc được vãng
sanh để cho người Tu Tịnh Độ đời sau làm y cứ.
Trong
Vãng Sanh Luận, Tổ Thiên Thân đã chỉ rõ phương pháp Lễ Bái, Tán Thán,
Tác Nguyện, Quán sát và Hồi Hướng và Ngài Thái-Hư Đại Sư Giảng yếu chỉ
thẳng Đại Thệ Nguyện của Phật A Di Đà và chỗ triệt để của Bồ Tát Thiên
Thân, nếu không phải là bậc thấu triệt Tâm Phật, được vô ngại biện tài
như Ngài Thái-Hư thì không ai có thể làm nỗi.
Pháp môn Tịnh Độ từ xưa nay vốn là nơi quy về của các pháp môn, vì thế, ở
hội Hoa Nghiêm Các Bậc Đẳng Giác Bồ Tát còn lấy mười Đại Nguyện Hồi
hướng vãng sanh. Các Bậc Tông Sư như Long Thọ, Mã Minh là Tổ Thiền Tông,
Trí Giả Đại Sư là Thiên Thai Tông, Từ Ân Đại Sư là Tổ của Hoa Nghiêm
Tông, Vĩnh Minh Thọ Thiền Sư Cháu Đích Tôn của dòng Pháp Nhãn, tất cả
các vị đều dạy người thực hành và tự thực hành đồng nguyện sanh về thế
giới Cực-Lạc.
Từ đó, chúng ta thấy những người chấp chuyên vào Tự lực không nhờ vào Phật
lực sẽ mất nhiều lợi ích lớn, vì đây là phương tiện Tối Thắng của vị
Trưởng giả muốn cho tất cả các con thoát khỏi nhà lửa ba cõi mà mở bày,
vì người được vãng sanh là thoát ra nhà lửa được về cõi Cực-Lạc an vui.
Khi về được cõi ấy rồi thì đầy dẫy thắng duyên, chim nói pháp, nước reo
kinh, bạn là Bồ Tát Bất Thối, thân gặp Phật A Di Đà, nghe Phật nói pháp
chứng Quả Vô Sanh, viên mãn quả vị Vô Thượng Bồ Đề.
Với ngòi bút lưu lợi của Thái Hư Đại Sư đã làm những lời Kệ Nguyện của Bồ
Tát Thiên Thân thêm sáng rực như một bó đuốc dẫn đường đến cõi Phật An
Vui. Nhận thấy đây là một Phương Pháp Tu Tập để được Vãng sanh Vô cùng
Quý Báu, thật dễ làm và chắc chắn đi đến thành công, nên dù thời gian có
eo hẹp chúng tôi cũng cố gắng phiên dịch ra Việt Ngữ để Tịnh Độ pháp
ngữ được lưu thông. Chúng tôi Chân Thành giới thiệu đến Quý Phật Tử
Phương Pháp Thiết yếu của người muốn Vãng sanh Cực-Lạc.
Hồng Nhơn Cẩn Bút.


A. THÍCH ĐỀ

1. Đề Luận
Vãng sanh Tịnh Độ Luận nguyên tên là Vô Lượng Thọ Kinh Ưu Bà Đề Xá Nguyện
Sanh Kệ. Luận có 2 loại: Tôn Kinh luận và Thích Kinh Luận. Tôn Kinh luận
là Chư Tổ dựa vào ý kinh tự lập ra luận. Thích Kinh luận là các Tổ y cứ
theo Kinh văn giải thích thành luận. Bộ Luận Vãng Sanh Tịnh Độ này là
Tôn Kinh Luận do đó luận cũng chính là Đề Kinh.
Kinh Vô Lượng Thọ là một trong 3 Bộ Kinh cốt yếu lập thành Tông Tịnh Độ là
Kinh Vô Lượng Thọ, Kinh A Di Đà và Quán Vô Lượng Thọ Kinh. Luận này dựa
vào Kinh Vô Lượng Thọ lập nghĩa nên được gọi là Vô Lượng Thọ Kinh Luận.
Vô Lượng Thọ là hồng danh của Đức Phật, tiếng Phạn là AMITABHA, dịch âm
là A Di Đà có nghĩa là Vô Lượng Thọ, Vô Lượng Quang, nhưng chủ yếu là Vô
Lượng Thọ, nên hầu hết các Kinh đều dịch là Vô Lượng Thọ.
Chữ VÔ có nghĩa là Không. Chữ LƯỢNG có nghĩa là số lượng. Riêng về chữ Lượng có 4 loại:
1.
Không gian lượng là chỉ thể-tích trong không gian, những vật có chiều
rộng, dài, cao chiếm một khoảng trong không gian. Toán Kỷ Hà Học đã tính
được lượng này.
2. Thời lượng: Tính bằng thời gian lấy sát na làm đơn vị đến giây, phút, giờ, ngày, tháng, năm... gọi là thời lượng.
3. Trọng lượng: Tính sức nặng đơn vị nó là lượng, cân, ký, tấn...
4.
Số lượng: Tính từ số 1 đến A Tăng Kỳ số. Thế nào gọi là vô lượng? Phàm
cái gì có thể dùng lời mà nói được, dùng ý thức có thể suy nghĩ đều
thuộc về 4 lượng tính toán trên. Nếu vượt qua các lượng tức là hết tất
cả tướng nói năng, lìa hết tướng tâm có thể duyên. Thực mà nói: Dứt cả
lờì nói, tâm làm đều tịch diệt, tình cảnh không thể nghĩ bàn gọi là Vô
Lượng.
THỌ là sống lâu. Nếu lấy trăm ngàn tuổi tính đến kiếp số của sự thọ mạng,
bất cứ cái gì còn tính được đều không thể gọi là vô lượng. Cái gì không
thể lấy ngôn ngữ, tư tưởng có thể suy đo gọi là vô lượng.
KINH:
Phàm những lời Phật nói ra hoặc đệ tử nói ra mà Phật ấn khả gọi đó là
Kinh. Kinh còn gọi là Khế Kinh tức là trên khế hợp với lý Phật, dưới khế
hợp căn cơ chúng sanh. Các Bồ Tát y theo Tôn yếu mà sáng tác, hoặc chú
thích thuật tác theo Kinh gọi là Luận. Lúc Phật còn ở trong đời, hằng
ngày sinh hoạt với Đệ Tử, Quy định những điều luật để đệ tử thật hành
gọi là Luật.
Vô Lượng Thọ là đề Kinh, Ưu Bà Đề Xá nghị luận nghĩa lý, mục đích phát huy
hết yếu nghĩa của Kinh gọi là Luận. Trong luận này chia làm 2 phần.
Trước tiên Ngài làm thành kệ để phát nguyện vãng sanh, kế đó Ngài làm
Luận để Giải Thích rõ ràng văn kệ nên cũng gọi là Vô Lượng Thọ Kinh
Nguyện Sanh Kệ Luận.
TỊNH ĐỘ: Trong kinh dạy: ‘Hư không vô biên, thế giới vô số’. Ngày nay, những
nhà thiên văn đã xử dụng kính viễn vọng có thể thấy được Hỏa tinh,
trong ấy có người đang sống và các hành tinh vô số trong vũ trụ. Trong
vô số thế giới ấy, đương nhiên sẻ có thế giới khổ, vui, nhơ, sạch, tốt
xấu nhiều thứ sai biệt. Những thế giới trong sạch an vui, tốt đẹp trang
nghiêm được gọi là Tịnh Độ. Từ đó suy ra các nhà thiên văn học đều dễ
dàng công nhận. Thế giới Ta Bà là thế giới đau khổ, người sanh trong cõi
này không có một chút vui chơn thật luôn luôn bị khổ đau ép ngặt. Vì
thế, Đức Thích Ca Mâu Ni đặc biệt chỉ dạy cho chúng sanh một thế giới
thanh tịnh vô cùng an lạc và chỉ cho mọi người phương pháp tu để được
vãng sanh về cõi tịnh ấy, vì nếu tu nghiệp nhơn tịnh độ sẽ có quả an lạc
tịnh độ. Ngài dạy: Từ đây hướng về phía Tây, cách mười muôn ức cõi
Phật, có một thế giới tên là Cực-Lạc. Bằng nhãn quang và trí tuệ, Ngài
thấy chắc có thế giới này, nên dạy khuyên chúng sanh trong thế giới tai
nạn khổ ách cõi Ta Bà này hãy phát tâm cầu sanh về thế giới Cực-Lạc,
siêng tu tịnh nghiệp chắc chắn được vãng sanh về Tây Phương Tịnh Độ.
Căn cứ vào Đệ Nhất Nghĩa Đế mà nói, Cõi Phật cứu kính thanh tịnh là Chơn
Pháp Giới lìa tất cả tướng, lìa tất cả phân biệt, ngôn thuyết. Chơn pháp
giới này trùm khắp cả chỗ, mọi ngườì có đủ nhưng không hiển hiện được
vì bị ngăn ngại phiền não nghiệp chướng. Dù nó có mặt khắp tất cả chỗ
nhưng không tương ưng nên phải ở trong cuộc sống huyễn mộng sanh tử
không dứt. Nếu có thể phá được nghiệp báo phiền não huyễn mộng, một niệm
giác ngộ là một niệm Tịnh Độ tương ưng. Đó chính là ‘ Vãng không chỗ
vãng và sanh không có chỗ sanh’. Đó là nghĩa của vãng sanh vậy.
Nếu
căn cứ vào Tục Đế mà nói vãng sanh là ‘Vãng thì quyết định vãng, sanh
thì quyết định sanh’. Do nhơn tu Tịnh nghiệp nên khi lâm chung lìa cõi
Ta Bà này vãng sanh về thế giới Cực-Lạc. Nếu hợp Chơn Đế và Tục đế mà
nói vãng là ‘Vãng thì không chỗ vãng, sanh thì quyết định sanh’ vì người
vãng sanh căn cứ trên báo thể tức là A Lại Da thức. Năng lực A Lại Da
thức trùm khắp tất cả chỗ, sanh vào cõi này là do nghiệp lực năng sanh
thuần thục mà báo thể cõi này thành tựu. Như thế, được sanh tịnh độ là
do tịnh nghiệp thành thục tức là Báo thể sanh Tịnh Độ thành thục. Nên
nói: ‘Vãng thì không có chỗ vãng, sanh thì quyết định sanh’.
Lại nữa, chúng sanh nhận báo thân ở cõi Ta Bà khi chưa bỏ thân mạng, nếu bỏ
thân này vãng sanh về cõi Cực-Lạc là ‘Vãng thì có chỗ vãng’. Nhưng năng
sanh sở sanh không thực tại, xét cho kỹ thì từ chỗ nào sanh về cõi Ta
Bà, từ chỗ nào sanh về Cực Lạc? Nếu từ Tự sanh, lúc chưa sanh tự thể nó
là không làm sao có thể tự sanh? Nếu đó là tha sanh thì dối tự nói tha
sanh vì tự mình đã không sanh người khác làm sao sanh? Nếu không có cái
nhơn sanh thì tất cả đều Vô-sanh. Trong Trung luận nói: ‘Các pháp không
tự sanh, cũng không từ cái khác sanh, không cùng đều là nhơn nên nói vô
sanh’, nên có thể nói: ‘Vãng thì có chỗ vãng mà sanh thì không có chỗ
sanh’. Vì thế bốn trường hợp trên không nên thiên chấp. Quả nếu có thể
lìa chấp thời có thể tùy cơ phương tiện mà nói đó.
2. Người tạo Luận
Luận này do Bồ Tát Thiên Thân tạo, Ngài có hai người anh là Bồ Tát Vô Trước
và Tôn Giả Sư Tử đều là Bậc Luận Sư nổi tiếng đương thời. Ngài tạo rất
nhiều Luận được người đời tôn xưng là ‘Thiên Bộ Luận Sự’. Ban đầu Ngài
học theo Tiểu thừa tạo ra 500 Bộ Luận Tiểu Thừa, sau bỏ Tiểu Thừa sang
Đại Thừa cũng tạo ra 500 Bộ Luận Đại Thừa. Vãng Sanh Tịnh Độ Luận này là
một trong 500 Bộ Luận Đại Thừa ấy.
BỒ TÁT nói cho đủ là Bồ Đề Tát Đỏa là Giác Hữu Tình, là những bậc đã chứng
được quả chánh biến tri, quyết tâm độ thoát tất cả chúng hữu tình gọi
là Bồ Tát. Công hạnh Bồ Tát có gần xa, công hạnh có sâu cạn. Vị Thập Tín
là Sơ phát tâm Bồ Tát. Thập Trụ, Thập Hạnh, Thập Hồi Hướng, Tứ Gia Hạnh
Vị gọi là Tam Hiền Bồ Tát. Bồ Tát Thiên Thân đã chứng Tứ Gia Hạnh Vị
thuộc về Bồ Tát Tam Hiền.
Đức Phật Thích Ca Mâu Ni sinh ra ở Xứ Ấn Độ, những lời thuyết giáo được ghi
lại bằng Ấn văn. Đến đời Nguyên Ngụy, Ngài Bồ Đề Lưu Chi dịch sang Hoa
Văn và Ngài Thái-Hư Đại Sư giảng chỗ yếu nghĩa.

B. GIẢNG KỆ VĂN
Trong Luận này có chia làm hai phần là Kệ Văn và Luận Văn. Kệ văn là những
Bài Kệ được Quy Định năm chữ một câu. Luận văn là thể văn xuôi không Quy
định chữ và vần điệu. Trọng tâm của Kệ văn và Luận văn là dạy những
cương lĩnh của năm môn tu để được vãng sanh về Cực Lạc. Vì thế, Luận này
còn gọi là Luận Năm môn thực hành đề được vãng sanh Tịnh Độ.
1. Kỉnh Pháp Chủ Giải Ba Môn
KỆ VĂN: ĐỨC THẾ TÔN! CON MỘT LÒNG QUY MẠNG, VÔ NGẠI QUANG NHƯ LAI, KHẮP CẢ TRONG MƯỜI PHƯƠNG NGUYỆN SANH NƯỚC AN- DƯỠNG.
Con một lòng quy mạng là tỏ lòng cung kính với vị pháp chủ. Kinh là những
lời kiết tập do chính Đệ Tử Phật nghe và ghi lại, còn luận là căn cứ vào
kinh mà tạo ra. Vì kinh do Phật nói ra nên Nhà Tạo Luận trước phải Kỉnh
Phật. Nói Quy mạng là diễn tả sự cung kính cùng tột hết lòng nương về
Đức Phật.
Con Quy mạng Vô Ngại Quang Như Lai khắp mười phương thuộc về Lễ Bái Môn. Vô
Ngại Quang Như tức là Phật A Di Đà. Nói đến Phật A DI Đà tức là tán
thán công đức Quang Vô Lượng và Thọ Vô Lượng là Tán Thán Môn.Như Lai:
như là Chơn như thật tánh, Bậc chứng Chơn Như Thật Tánh thành Vô Thượng
giác. Lai là đến độ thoát tất cả chúng sanh. Từ chơn như thật tánh mà
đến là không đến (lai) mà đến (lai) gọi là Như Lai.
Nguyện
sanh Nước An Lạc là lòng phát nguyện mong cầu được vãng sanh về nước
Cực Lạc. Đó là Tác Nguyện Môn. Lễ Bái thuộc về Thân Nghiệp, Tán Thán
thuộc Khẩu nghiệp, Nguyện Sanh thuộc Ý nghiệp. Nếu Ba nghiệp được thanh
tịnh, đồng Phật sang Tây phương.

2. Y Kinh Nói Về Quán Sát Môn
KỆ VĂN: CON Y THEO KINH GIÁO, TƯỚNG CÔNG ĐỨC CHƠN THẬT, NÓI TỔNG TRÌ KỆ NGUYỆN, CÙNG PHẬT GIÁO TƯƠNG ƯNG.
Nói về tướng công đức chơn thật không phải do chỗ mình thấy mà y theo lời
nói của Phật để diễn đạt. Kinh nói cho đủ là khế kinh là những lời nói
khế hợp với chơn lý và khế hợp với căn-cơ tức chỉ phần trường hàng trong
12 thời thuyết giáo. Tướng công đức chơn thật là chỉ công đức chơn thật
của chư Phật. Ở đây Ngài Thiên Thân y trong Kinh nói công đức tướng của
Phật A Di Đà, công đức này do trong Kinh, Đức Phật Thích Ca nói ra quả
thật Phật A Di Đà có công đức chơn thật không hư dối, vì Phật Thích Ca
luôn luôn nói đúng, nói thật, không hề giả dối. Như thế, ta biết chắc
rằng cõi Tịnh Độ trang nghiêm do tướng công đức và Quả vô lậu chuyển
thành. Vì lìa các tướng điên đảo nhiễm-ô là công đức vô lậu và lìa tất
cả tướng tức tất cả tướng nên gọi là chơn thật tướng, trong Kệ nói tướng
công đức là tương ưng với giáo pháp Phật không chút sai trái.
KỆ VĂN: XÉT TƯỚNG THẾ GIỚI KIA, VƯỢT XA HẲN BA CÕI
Quán sát môn chính là quán về công đức y báo, chánh báo trang nghiêm quốc độ
Cực-Lạc của Phật A Di Đà. Trong đó, trước Quán sát tướng công đức y báo
trang nghiêm của thế giới Cực Lạc gồm có 17 thứ công đức.
1.
Thanh tịnh công đức thành tựu: là nói cõi Cực Lạc thế giới ở phương Tây
tướng thanh tịnh của nó cứu cánh như hư không, rộng lớn vô biên, thanh
tịnh cách xa tam giới không thể kể xiết.
KỆ VĂN: CỨU KÍNH NHƯ HƯ KHÔNG, RỘNG LỚN KHÔNG NGẰN MÉ.
2. Lượng Công đức thành tựu: Là nói vô lượng thành tựu của thế giới Cực Lạc như hư không, rộng lớn không ngằn mé
KỆ VĂN: CHÁNH ĐẠO LÀ TỪ BI, SANH THIỆN CĂN XUẤT THẾ.
3.
Tánh công Đức thành tựu: nói về nhơn tánh của thế giới Cực Lạc là do
công đức vô lậu thanh tịnh xuất thế gian thành tựu không phải năng lực
hữu lậu bất thiện nhiễm ô mà thành.
KỆ VĂN: ÁNH SÁNG SẠCH ĐẦY KHẮP, NHƯ NHẬT NGUYỆT CÙNG SOI.
4.
Hình tướng công đức thành tựu: Nói hình tướng của thế giới Cực -Lạc
không có tướng tối tăm, luôn luôn có ánh sáng thanh tịnh như mặt Trăng
mặt Trời cùng soi sáng.
KỆ VĂN: CÁC THỨ TÁNH TRÂN BỬU, ĐẦY ĐỦ DIỆU TRANG NGHIÊM.
5.
Các thứ sự công đức thành tựu: Nói đầy đủ bảy báu như vàng, bạc, lưu
ly, pha lê, xa cừ, xích châu, mã não cho đến trăm ngàn vô lượng trân bửu
là thành tựu công đức trang nghiêm vô lượng vi diệu thanh tịnh.
KỆ VĂN: ÁNH VÔ CẤU RỰC RỠ, SOI SẠCH HẾT THẾ GIAN!
6.
Công đức diệu sắc thành tựu: Ánh sáng vô cấu rực rỡ là nói ánh sáng sắc
tướng vô cấu của thế giới Cực Lạc tây phương có thể chiếu khắp tất cả
thế gian.
KỆ VĂN: CỎ TÁNH BÁU CÔNG ĐỨC, MỀM MẠI MỌC HAI BÊN, NGƯỜI CHẠM SANH VUI LỚN, HƠN CA THI LÂN ĐÀ.
7.
Xúc công đức thành tựu: Ca Thi Lân Đà là một thứ cỏ rất mềm mại, mịn
màn ở Ấn Độ, người khi chạm vào cỏ ấy sanh lòng vui vẻ êm dịu, khi va
chạm vào cỏ bửu tánh công đức ở thế giới Cực Lạc Tây Phương sẽ sanh lòng
vui vẻ êm dịu còn hơn nhiều khi va chạm vào cỏ Ca Thi Lân Đà.
KỆ VĂN: HOA BÁU NGÀN MUÔN THỨ, ĐẦY ĐỦ Ở TRONG AO, GIÓ NHẸ THỔI CÁNH HOA, ÁNH SÁNG CHIẾU CHÓI LỌI, CÁC CUNG ĐIỆN LẦU GÁC, THẤY MƯỜI PHƯƠNG KHÔNG NGẠI, NHIỀU CÂY MÀU SẮC LẠ, HÀNG BÁU VÂY GIÁP VÒNG. BÁU VÔ
LƯỢNG KẾT NHAU, THÀNH LƯỚI BỦA HƯ KHÔNG, CÁC THỨ RUNG THÀNH TIẾNG, VANG
RA TIẾNG PHÁP MẦU.
8.
Nói về công đức trang nghiêm thành tựu: bốn câu đầu công đức trang
nghiêm thành tựu ở dưới nước, bốn câu giữa nói công đức trang nghiêm
thành tựu ở trên đất, bốn câu cuối nói công đức trang nghiêm thành tựu ở
trên không.
KỆ VĂN: MƯA HOA Y TRANG NGHIÊM, VÔ LƯỢNG HƯƠNG XÔNG KHẮP.
9.
Nói công đức rưới hoa thành tựu: Nói ở trong không trung rưới vô lượng
hoa y để trang nghiêm đồng thời có vô lượng hương xông khắp tất cả pháp
giới.
KỆ VĂN: TRÍ PHẬT NHƯ MẶT NHẬT, TRỪ SI ÁM THẾ GIAN.
10.
Nói công đức ánh sáng thành tựu: - đây nói trí huệ quang minh của Phật
thanh tịnh như mặt nhật, không phải chỉ phá những hắc ám của thế gian mà
còn có thể phá tất cả vô minh si ám của nội tâm tất cả chúng sanh.
KỆ VĂN: TIẾNG PHẠM VANG SÂU XA, MƯỜI PHƯƠNG NGHE LỜI MẦU.
11. Nói Thinh công đức thành tựu: ở đây chỉ lời nói của Phật rất vi diệu, khắp mười phương đều nghe, không tìm được ngằn mé.
KỆ VĂN: PHẬT DI ĐÀ CHÁNH GIÁC, CHÁNH PHÁP KHÉO GIỮ GÌN.
12.
Nói chủ công đức thành tựu: Phật A Di Đà là Bậc đã thành tựu vô thượng
chánh đẳng chánh giác. Phật Di Đà là Giáo chủ của Cực-Lạc thế giới là
vua của Chánh pháp.
KỆ VĂN: CHÚNG TỊNH HOA NHƯ LAI, HOA CHÁNH GIÁC HÓA SANH.
13.
Nói quyến thuộc công đức thành tựu: Có chủ tức có bạn, đây nói các Đại
Bồ Tát và chúng sanh vãng sanh trong chín phẩm là bạn của Phật A Di Đà,
đều do hoa chánh giác của Phật A Di Đà mà biến hóa ra.
KỆ VĂN: ƯA THÍCH PHÁP VỊ PHẬT, THỰC PHẨM THIỀN CHÁNH ĐỊNH.
14.
Nói thọ dụng công đức thành tựu: Bình thường nói pháp hỉ sung mãn tức
là nói đến sự ưa thích mùi vị Phật Pháp. Lấy việc vui Thiền làm thức ăn,
tức chỉ trong lúc ngồi Thiền lấy Tam muội làm thức ăn là chỉ người ưa
thích Phật pháp được nhiều thú vị, lấy pháp vị để nuôi dưỡng huệ mạng
mình. Thiền tiếng Phạn là Thiền Na. Trung Hoa dịch là Tịnh Lự nghĩa là
dẹp sạch hết suy nghĩ. Tam muội là tiếng Phạn, Trung Hoa là Đẳng Trì
nghĩa là bình đẳng an giữ tâm mình làm cho xa lià hôn trầm, trạo cử,
vọng tưởng, thông thường gọi là Chánh Định.
KỆ VĂN: LÌA PHIỀN NÃO THÂN TÂM, NHẬN VUI LUÔN KHÔNG DỨT.
15.
Nói không có các nạn công đức thành tựu: Nói chỗ thọ của thân tâm không
có tất cả khổ nạn, nên trong Kinh A Di Đà nói: ‘Chỉ nhận các điều vui
không có các điều khổ nên gọi là Cực Lạc’.
KỆ VĂN: CÕI ĐẠI THỪA THIỆN CĂN, ĐỀU KHÔNG CÓ CHÊ BAI, NGƯỜI NỮ VÀ CĂN THIẾU, GIỐNG NHỊ THỪA CHẲNG SANH.
16.
Công đức đại nghĩa môn thành tựu: Trong đây nói người nữ, căn thiếu và
nhị thừa không được vãng sanh. Ý nói chúng sanh đã sanh về thế giới Cực
Lạc Tây phương không có tướng người nữ, căn thiếu và nhị thừa. Người
không hiểu nghĩa này giải sai nói các người nữ không được vãng sanh
Tây-phương, như thế các người nữ niệm phật nhọc sức mà không có lợi ích
gì? Nên biết phàm người sanh đến thế giới Cực Lạc Tây Phương đều có đủ
32 tướng của Bậc Đại Bồ tát nên không có tướng người Nữ, căn thiếu và
Nhị Thừa không đủ Phước báo; chứ không phải nói người nữ, căn thiếu, nhị
thừa ở cõi này hoặc ở phương khác không được vãng sanh về Cực-Lạc! Đã
sanh về Cực-Lạc tuy có phàm phu, nhị thừa, căn thiếu khác nhau, nhưng
tất cả đều tiến vào Đại thừa rốt ráo thành Phật. Vì thế, Thế giới Cực
Lạc đều do vô lậu thiện căn Đại thừa mà thành tựu, vì đây là cảnh giới
Thiện căn của Đại thừa, nên không thể có thể tánh người nữ, căn thiếu và
nhị thừa, mà danh xưng người nữ, căn thiếu, Nhị thừa cũng không có, chỉ
có danh xưng của Bồ Tát Bất Thối mà thôi.
Không
phải chỉ có Phật A Di Đà có Tịnh Độ mà Chư phật Bồ Tát ở mười phương
đều có tịnh độ. Như thế, Tịnh Độ là điểm cứu cánh của chư Phật. Vì cớ
nào mà các Ngài an lập Tịnh Độ? Đức Phật Thích Ca đã căn cứ vào căn cơ
nào để nói Pháp Môn Tịnh Độ? Đây là vấn đề người Tu Tịnh Độ cần phải
biết.
Ở đời có người nhơn bị ác báo hiện tiền nên kinh hoàng sợ sệt mà cầu sanh
Tịnh Độ; Có người nhơn bị bức bách vì sinh hoạt, cơ hàn khốn khổ mà cầu
sanh tịnh độ; Có người nhơn bức não bởi các khổ già bịnh mà cầu sanh
tịnh độ; Tất cả đều do tâm lý lánh khổ tìm vui làm động cơ cầu sanh tịnh
độ. Nhưng xét cho kỹ chư Phật an lập Tịnh Độ, Đức Thế Tôn nói Tịnh Độ
pháp môn, tuy có ý phụ là làm cho chúng sanh chán khổ thích vui, nhưng
không phải là bản ý chính sáng lập và nói ra pháp môn Tịnh Độ. Bản ý
chính của Đức Phật là muốn an lập pháp môn chơn chánh phát tâm đại thừa
của Bồ Tát mà nói ra. Chúng sanh phàm phu có tâm chán khổ tìm vui, lòng
chỉ thích khoái lạc không muốn dứt trừ sinh tử, như nhàm chán khổ ở ba
đường ác, muốn gìn giữ để được làm người không mất thân nầy, nhàm chán
khổ ở cõi người muốn cầu sanh về cõi trời, nhàm chán khổ ở Dục giới cầu
sanh về Sắc giới, nhàm chán Sắc giới cầu sanh về Vô sắc giới, chỉ dùng
các pháp nhơn thiên thừa như Ngũ Giới, Thập Thiện, Bát Định. Nguời giữ
được năm giới có thể được sanh làm người không mất; tu Thập Thiện Bát
Định được sanh về cõi trời, chư Phật cần gì an lập Tịnh-Độ? Đức Phật
Thích Ca nói ra pháp môn Tịnh-Độ nầy vì Ngài thấy ba cõi như lao ngục,
hàng nhị thừa như oan gia, sanh tử ở gần, muốn ra khỏi ba cõi dứt hẳn
sanh tử, cần phải biết tam giới là khổ, chúng sanh bất tịnh, vô thường,
vô ngã. Nếu y theo Tứ Niệm Xứ, khởi tu Tứ Chánh Cần, Bát Chánh Đạo, Ba
Mươi Bảy Pháp Bồ Đề, tinh tấn cần tu, ở trong một đời tuy chưa được quả A
La Hán cũng có thể được quả Tu Đà Hoàn, nhờ được quả Tu Đà Hoàn vĩnh
viễn không thối chuyển tuy vẫn còn chịu các khổ sinh tử phiền não; cũng
không cần y theo pháp môn Tịnh Độ cầu sanh về Tịnh-Độ, như các nước
tiểu-thừa Phật giáo Miến-Điện Tích-Lan chỉ cần cầu được quả A La Hán,
liễu sanh thoát tử, do đó các xứ Tích Lan, Miến-Điện không có pháp môn
Tịnh-Độ nầy.

Từ đó suy ra, Chư Phật an lập tịnh độ và Đức Bổn Sư tuyên nói Tịnh độ
không phải vì phàm phu, nhị thừa, thực vì chúng sanh có căn tánh Đại
Thừa, người nghe Phật pháp không cầu có phước báu an lạc đời sau, không
có ý muốn tự ra khỏi ba cõi khổ não sanh tử, mà vì người phát tâm Đại
Thừa độ thoát tất cả chúng sanh mà Ngài nói pháp môn này.
Phát
tâm Đại Thừa là người hiểu biết lý các pháp do nhân duyên sanh, biết
tất cả pháp đều do nhân duyên sanh, vì pháp do các duyên sanh nên tất cả
là tất cả pháp; Chúng sanh do các duyên mà sanh nên một chúng sanh tức
là tất cả chúng sanh, lìa tất cả chúng sanh ra không có cái ta nào khác.
Nếu không làm cho tất cả chúng sanh đều thành Phật đạo, tức là không có
ông Phật riêng ta có thể thành. Do đó mà phát đại nguyện rộng độ hết
tất cả chúng sanh đều thành Phật đạo, quyết không lìa tất cả chúng sanh
mà tự mình thoát khỏi sanh tử, vì chúng sanh tức là chính mình và chính
mình tức chúng sanh, không có chúng sanh và ta khác nhau (sóng &
nước) nên gọi: ‘Không ngã tướng, không chúng sanh tướng, không nhơn
tướng, không thọ giả tướng’, không thể lìa ngoài chúng sanh mà mình được
độ thoát.
Bồ
Tát dùng đồng thể không khác không hai với tất cả chúng sanh mà phát từ
nguyện phổ độ tất cả chúng sanh. Nhưng muốn thành mãn nguyện này nếu là
người không chứng được quả vô thượng chánh đẳng chánh giác thì không
làm được. Tuy người có nguyện này thực sự không có ngày thành tựu. Dù có
đại bi tâm muốn độ hết thảy chúng sanh trong pháp giới, muốn độ vô số
chúng sanh cần phải đoạn vô biên phiền não, tu học vô lượng pháp môn,
thành tựu vô lượng phước đức trí huệ trang nghiêm viên mãn Phật quả cần
phải trải qua ba A-tăng-kỳ kiếp, vào vô lượng thế giới, độ vô số chúng
sanh, thực không phải khả năng của một chúng sanh có thể làm được. Trong
Khởi Tín Luận nói: ‘Tín tâm đã thành tựu, vào Chánh Định Tụ, cần trải
qua mười ngàn Đại Kiếp’. Đại Thừa Tín Tâm thành tựu còn khó như thế
huống chi muốn chứng thành Phật Quả.
Thành Phật không phải là khả năng một đời, người đã phát tâm Đại Thừa cần tu
Lục Độ. Khi tu Lục độ sẽ có nhiều nghịch duyên, nhiều thứ liên tục phá
hoại Tâm Đại Thừa, vây quanh toàn là những hiểm ách phá hoại Tâm Đại
Thừa mà mạng người thì ngắn ngủi, một khi vô thường đến, hoặc sanh lên
cõi vui, hoặc đọa vào cõi khổ lại thêm bị ách nạn to lớn làm mê mất tâm
đại thừa, tâm bồ đề. Do nhiều thứ ác duyên như thế, Bồ-Tát tuy đã phát
tâm đại thừa mà muốn gìn giữ cho không bị lui sụt thực không phải là
chuyện dễ. Trong Kinh dạy: ‘Chư Phật lúc nào cũng có trách nhiệm bảo vệ
cho Bồ Tát’. Kinh KIM CANG nói: ‘Như Lai khéo hộ niệm các Bồ- Tát’.
Bồ-Tát đã phát Tâm Đại Thừa nhưng chưa có khả năng chẳng lui sụt, Chư
Phật đã dùng pháp Từ Bi nào để hộ niệm làm cho các Bồ Tát phát tâm đại
thừa thoát khỏi hiểm nạn lui sụt tan mất? Để hộ niệm Bồ Tát đã phát tâm
Đại Thừa khỏi bị lui sụt, Chư Phật đã an lập quốc độ thanh tịnh trang
nghiêm. Chư Bồ Tát có duyên với Tịnh Độ nào liền phát tâm sanh về cõi
Tịnh Độ ấy. Tùy theo chỗ phát nguyện, khởi lòng tin quyết định, tâm
chuyên nhất thì khi lâm chung tùy theo nguyện mình mà vãng sanh về Tịnh
Độ, nghe pháp được Bất thối, rồi trở lại khắp độ tất cả chúng sanh. Nếu
Chư Phật không an lập Tịnh Độ để các Bồ Tát mới phát tâm nương về, một
khi tâm bị lui sụt thì những công đức tu bố thí, trì giới, nhẫn nhục,
tinh tấn, thiền định, trí tuệ sẽ tiêu tan vô ích. Vì thế, Bồ Tát phải
lấy Tịnh Độ làm chỗ an trụ mới không bị thối thất Tâm Đại Thừa Bồ Đề và
khỏi uổng mất công trước. Đó là bản ý của Phật A Di Đà và chư Phật trong
mười phương thành lập Tịnh Độ và cũng là chơn nghĩa để Phật Thích Ca
Mâu Ni nói Pháp Môn Tịnh Độ. Người Tu Tịnh Độ cần phải hiểu rõ yếu nghĩa
này.

KỆ VĂN: CHÚNG SANH MUỐN AN VUI, TẤT CẢ ĐƯỢC ĐẦY ĐỦ, NÊN CON NGUYỆN VÃNG SANH, VỀ NƯỚC PHẬT DI ĐÀ.
17.
Nói công đức tất cả chỗ cầu mong đều được thành tựu: Đây nói thế giới
Cực Lạc Tây Phương muốn có là có đủ hết, nếu chúng sanh muốn được an
vui, tất cả mong muốn đều có đầy đủ. Hai câu cuối tác giả kết luận bằng
cách phát nguyện vãng sanh.
KỆ VĂN: VÔ LƯỢNG ĐẠI BỬU VƯƠNG, ĐÀI HOA TỊNH VI DIỆU.
Mười
bảy công đức ở trên là quán về công đức Phật Độ, đó là Y-Báo trang
nghiêm. Đoạn này quán sát về công đức Phật, công đức Bồ Tát là Chánh-báo
trang nghiêm của cõi Cực- Lạc. Y theo luận văn sau, Quán công đức Phật
gồm có 8 thứ:
1. Tòa Trang nghiêm: Đây nói về lấy vô lượng Đại Bảo Hoa Vương làm thành Đài Hoa vi diệu thanh tịnh.
KỆ VĂN: MỘT TẦM ÁNH TƯỚNG HẢO, SẮC TƯỢNG HƠN QUẦN SANH.
2.
Thân trang nghiêm: Phật A Di Đà dịch là ánh sáng trùm khắp vô lượng.
Trong đây nói một tầm (2m50) là tùy theo cõi này, chúng sanh quan sát
ánh sáng của Đức Thích Ca mà nói đó.
KỆ VĂN: TƯỚNG NHƯ LAI VI DIỆU, TIẾNG PHẠM VANG MƯỜI PHƯƠNG.
3. Miệng trang nghiêm: Ý nói lời nói từ miệng của Như -lai Vô Lượng Thọ phát ra, tiếng vi diệu vang khắp 10 phương.
KỆ VĂN: ĐỒNG ĐẤT NƯỚC GIÓ LỬA, HƯ KHÔNG KHÓ PHÂN BIỆT.
4. Tâm Trang nghiêm: Ý nói Tâm Phật bình đẳng cũng như ngủ đại không có phân biệt.
KỆ VĂN: TRỜI NGƯỜI CHÚNG BẤT ĐỘNG, SANH BỂ TRÍ THANH TỊNH.
5. Chúng trang nghiêm: Ý nói tất cả chúng bất động trời người đến từ bể trí thanh tịnh của Phật A Di Đà mà sinh ra.
KỆ VĂN: NHƯ VUA NÚI TU DI, CAO TỘT KHÔNG GÌ HƠN.
6.
Thượng thủ trang nghiêm: Ý nói những bậc thượng thủ bạn lữ của Phật A
Di Đà đều cao tột thắng diệu như núi Tu Di, không một ai có thể hơn
được.
KỆ VĂN: CHÚNG TRƯỢNG PHU TRỜI NGƯỜI, VI NHIỄU KÍNH CHIÊM NGƯỠNG.
7.
Chủ trang nghiêm: Ở đây từ bạn chỉ rõ Chủ. Ý nói Phật A Di Đà tất cả
nhơn thiên đều cung kính, vi nhiễu tán thán công đức của Pháp Chủ.
KỆ VĂN: QUÁN BỔN NGUYỆN LỰC PHẬT, AI GẶP ĐỀU LỢI ÍCH, LÀM CHO MAU ĐẦY ĐỦ, CÔNG ĐỨC BIỂN BÁU LỚN.
8.
Không dối làm trụ trì trang nghiêm: Ý nói phàm người nào thấy ánh sáng
Phật, nghe danh hiệu Phật đều có thể mau thành tựu đạo quả vô thượng
chánh đẳng chánh giác. Không có người nào gặp ánh sáng Phật, nghe danh
hiệu Phật mà không được thành Phật.
KỆ VĂN: NƯỚC AN LẠC THANH TỊNH, THƯỜNG CHUYỂN XE VÔ CẤU, NHẬT HÓA PHẬT BỒ
TÁT, TRỤ TRÌ NHƯ TU- DI. ÁNH TRANG NGHIÊM VÔ CẤU, MỘT NIỆM VÀ MỘT THỜI,
CHIẾU KHẮP CÁC HỘI PHẬT, LỢI ÍCH CÁC QUẦN SANH. RƯỚI NHẠC TRỜI HOA Y,
HƯƠNG MẦU ĐỂ CÚNG DƯỜNG, KHÔNG CÓ LÒNG PHÂN BIỆT. DÙ THẾ GIỚI KHÔNG CÓ,
CÔNG ĐỨC BÁU PHẬT PHÁP, TA ĐỀU NGUYỆN VÃNG SANH, CHỈ PHẬT PHÁP NHƯ PHẬT.
Y theo luận văn ở sau nói: Bồ Tát có bốn thứ tu hành chính yếu để thành
tựu các công đức. Bài Tụng đầu (4 câu) nói hóa thân của Bồ Tát trùm khắp
mười phương mà báo thân như núi Tu Di thường trụ không lay động, có
nghĩa là các Ngài ở trong một cõi Phật thân không lay động mà có thể độ
khắp chúng sinh ở mười phương.
Bài Tụng 2 (4 câu) nói về ứng hóa thân của Bồ Tát ở trong tất cả thời gian
chỉ dùng một tâm niệm phóng ra ánh sáng lớn, chiếu khắp mười phương lợi
lạc hữu tình.
Bài Tụng 3 (4 câu) nói Bồ Tát dùng các Thiên nhạc, rưới hoa, hương, y phục
cúng dường tất cả thế giới, tất cả chư phật không còn thừa, như sự rộng
rãi cúng dường của Bồ-Tát Phổ-Hiền. Kinh A Di Đà cũng nói: ‘Đều dùng y
kích, đựng các hoa báu cúng dường muôn ức Phật khắp trong mười phương,
đúng giờ ăn lại trở về nước mình ăn cơm kinh hành’.
Bài Tụng thứ 4 (4 câu) Bài này nói không phải những thế giới có Phật, Bồ
Tát mới trên cầu làm Phật, dưới dạy khắp chúng sanh, mà đến những thế
giới không có Phật, các Ngài vẫn giác ngộ dẫn dắt chúng sanh như 32 ứng
thân của Bồ Tát Quán Thế Âm. Ngẩu Ích Đại Sư dạy: ‘Có người hỏi Tu Hạnh
Bồ Tát có những nguyện gì ?’. Ngài đáp: Có 2 điều Nguyện - 1) Nguyện đem
công đức này hồi hướng vãng sanh Tịnh Độ; 2) Nguyện sanh Tịnh Độ rồi,
thành tựu Vị Bất Thối liền vào Địa Ngục độ tất cả chúng sanh.
Theo những ý trên, người tu Tịnh Độ nếu dùng tâm địa phàm phu lánh khổ tìm
vui, Tâm nhị thừa tự cho là đủ để cầu sanh Tịnh Độ thì không cùng pháp
môn Tịnh Độ tương ưng. Tuy nói phàm phu có thể vãng sanh, nhưng phàm phu
ấy tâm đã hướng về Đại Thừa mới đúng bản ý Phật nói Pháp Môn Tịnh Độ.
3. Thuật ý Kệ Tổng Kết Hồi Hướng
KỆ VĂN: CON LÀM LUẬN NÓI KỆ, NGUYỆN THẤY PHẬT DI ĐÀ, KHẮP VÌ CÁC CHÚNG SANH, VÃNG SANH NƯỚC AN LẠC.
Hai câu đầu thuyết minh tôn chỉ của việc làm kệ luận này, vì nguyện sanh
Tịnh Độ mà làm Kệ, nên gọi là Nguyện Sanh Kệ. Hai câu sau nói về HỒI
HƯỚNG MÔN: Ý nói Bồ Tát vì lòng Đại Bi mà tu Tịnh Độ, không phải muốn
một mình được vãng sanh Tịnh Độ mà muốn tất cả chúng sanh đều được về
thế giới An- Lạc kia. Vì thế có được công đức Niệm Phật, hồi hướng cho
tất cả chúng sanh đều được vãng sanh về Tịnh Độ.
KỆ VĂN: LIỄU NGHĨA VÔ LƯỢNG THỌ, CON LÀM KỆ NGUYỆN XONG.
Đoạn này Tổng Kết Kệ Luận, Kinh Liễu Nghĩa Vô Lượng Thọ tức chỉ ba Kinh lập
Tông Tịnh Độ viết bằng văn Trường hàng, nay Thiên Thân làm Kệ tổng nhiếp
hết.

C. GIẢNG LUẬN
LUẬN VĂN: Luận là nghị luận, căn cứ vào Lý để nghiên cứu, chứng minh làm
sáng tỏ ra. Mục đích kệ luận là quán thế giới Cực Lạc, thấy Phật A Di
ĐÀ, nguyện sanh về nước Cực Lạc ấy.

1. Giải Tổng Quát Các Môn
LUẬN VĂN: LÀM SAO QUÁN? LÀM SAO SANH TÍN TÂM? NẾU
NGƯỜI THIỆN NAM THIỆN NỮ TU NGŨ NIỆM MÔN THÀNH TỰU, CHẮC CHẮN ĐƯỢC SANH
VỀ QUỐC ĐỘ AN-LẠC, THẤY ĐƯỢC PHẬT A DI ĐÀ. NGŨ NIỆM MÔN LÀ GÌ ? : 1) LỄ
BÁI MÔN, 2) TÁN THÁN MÔN; 3) TÁC NGUYỆN MÔN; 4) QUÁN SÁT MÔN; 5) HỒI
HƯỚNG MÔN.
Đoạn này kể chung năm môn. Làm sao Quán tức là ba thứ quán sát trong Quán
Sát Môn. Làm sao tin ? Y theo quán sát công đức chơn thật cõi Tịnh Độ mà
sanh lòng tin. Ngũ niệm môn là năm thứ hành môn để được vãng sanh Tịnh
Độ. Bình thường giảng niệm Phật lấy việc xưng danh hiệu Phật đó là một
trong nhiều nghĩa chữ niệm. Cần nên biết rằng đối với các tướng hão công
đức của chư Phật ghi nhớ được rõ ràng không mờ gọi chung đó là niệm.
Không phải chỉ chuyên dùng miệng ngâm lên cho là niệm Phật.
LUẬN VĂN: LỄ BÁI THẾ NÀO? THÂN NGHIỆP LỄ BÁI A DI ĐÀ NHƯ LAI, CHÁNH BIẾN TRI VÌ QUYẾT Ý SANH VỀ NƯỚC KIA.
Từ đây về sau giải thích riêng năm môn. Lễ Bái Môn: Phật có mười thông
hiệu : Như Lai, Ứng cúng, Chánh biến tri.... Chữ Như Lai đã giải ở
trước. Ứng cúng: vì Phật đoạn hết tất cả phiền não, viên mãn tất cả công
đức, nên nhận cho người trời cúng dường. Chánh biến tri: giản biệt với
phàm phu bất tri, ngoại đạo tà tri, nhị thừa thiên tri, chỉ có Phật là
bậc chánh biến tri. A Di Đà Như lai, A Di Đà ứng cúng, A Di Đà chánh
biến tri đều chỉ Phật A Di Đà. Lấy thân nghiệp lễ bái Phật A Di Đà, thân
này liền được vãng sanh về quốc độ Phật A Di Đà.

LUẬN VĂN: THẾ NÀO LÀ TÁN THÁN ? CA NGỢI DANH HIỆU NHƯ LAI KIA, NHƯ TRÍ TƯỚNG
QUANG MINH CỦA NHƯ LAI KIA, DANH NGHĨA NHƯ THẾ, MUỐN ĐÚNG NHƯ THẾ, TU
HÀNH HỢP NHAU GỌI LÀ TÁN THÁN.
Môn thứ hai là Tán Thán, dùng ngữ nghiệp ca ngợi tán thán Phật A Di Đà, tán
thán ánh sáng vô lậu của Phật do trí tuệ vô lậu mà phát ra. Danh là cái
hay nói (năng thuyên), Nghĩa là cái bị nói (sở thuyên). Nói về danh
hiệu của Như Lai là tiêu-biểu tất cả công đức của Như Lai. Nói khen danh
hiệu Như Lai là khen tất cả công đức. Nếu muốn nói đến cái nghĩa bị nói
là công đức tu hành chơn thật hợp nhau, không tu hành chơn thật thì
không thể có công đức được. Nên nói: Đúng như danh nghĩa kia, muốn được
tu hành tương ưng, cần tán thán, chắc được vào chúng hội, thấy Phật nghe
pháp.
LUẬN VĂN: THẾ NÀO LÀ PHÁT NGUYỆN? TÂM THƯỜNG CÓ NGUYỆN MỘT LÒNG CHUYÊN NIỆM,
CHẮC CHẮN ĐƯỢC SANH VỀ THẾ GIỚI AN LẠC. MUỐN ĐƯỢC NHƯ THẾ PHẢI TU HÀNH
PHÁP CHỈ.
Môn thứ ba là Phát Nguyện. Phát là phát khởi quyết lòng muốn được vãng
sanh. Hành giả tu Tịnh Độ đã phát nguyện vãng sanh ước muốn tha thiết
nên trong tâm chỉ còn một niệm rốt ráo vãng sanh về nước An Lạc, không
có niệm khác, cần tu pháp CHỈ làm cho tâm chuyên chú nhớ tưởng quốc độ
An Lạc, không còn nổi trôi trong cảnh giới ngũ dục nữa.
LUẬN VĂN: THẾ NÀO LÀ QUÁN SÁT? DÙNG TRÍ TUỆ QUÁN SÁT, DÙNG CHÁNH NIỆM ĐỂ
QUÁN SÁT Y CHÁNH KIA, MUỐN TU HÀNH ĐÚNG CẦN DÙNG PHÁP QUÁN. QUÁN Y VÀ
CHÁNH BÁO KIA CÓ BA THỨ: 1) QUÁN SÁT CÔNG ĐỨC TRANG NGHIÊM CỦA CÕI PHẬT
KIA; 2) QUÁN SÁT CÔNG ĐỨC TRANG NGHIÊM CỦA PHẬT A DI ĐÀ; 3) QUÁN SÁT
CÔNG ĐỨC TRANG NGHIÊM CỦA CHƯ BỒ TÁT Ở CÕI KIA.
Quán Sát Môn: Muốn dùng trí tuệ quán sát ba thứ công đức chơn thật, cần phải
dùng pháp Quán, dùng chỉ quán quán sát được ba thứ công đức chơn thật,
thì hành giả chắc được công đức chơn thật quyết định được vãng sanh.
LUẬN VĂN: THẾ NÀO LÀ HỒI HƯỚNG? KHÔNG BỎ TẤT CẢ CHÚNG SANH KHỔ NÃO, TÂM
THƯỜNG PHÁT NGUYỆN. HỒI HƯỚNG LÀ BƯỚC ĐẦU THÀNH TỰU TÂM ĐẠI BI.
Hồi Hướng Môn: Người tu Tịnh Độ, biết rằng ta và chúng sanh đồng một thể
không hai, nên không bỏ một khổ não nào của chúng sanh, mà dùng công đức
niệm Phật đã tu, hồi hướng khắp tất cả chúng sanh, cùng chúng sanh đồng
sanh về Cực Lạc, thành tựu tâm từ- bi rộng lớn.
2 - Giải Riêng Về Quán Sát
LUẬN VĂN :THẾ NÀO LÀ QUÁN SÁT CÔNG ĐỨC TRANG NGHIÊM CỦA QUỐC-ĐỘ ĐỨC PHẬT KIA
? VÌ THÀNH TỰU NĂNG LỰC KHÔNG THỂ NGHĨ BÀN NHƯ HẠT CHÂU MA NI NHƯ -Ý
BỬU TÁNH KIA, CÓ THỂ SO SÁNH TƯƠNG ĐỐI NHƯ THẾ.
Trước kia đã chỉ chung năm phương pháp tu hành, đoạn này chỉ giải thích một
món quán sát thôi. Đoạn đầu đem thí dụ để nói rõ năng lực công đức cõi
Phật không thể nghĩ bàn. Quán sát sự trang nghiêm của quốc độ Phật Vô
Lượng Thọ, phần sau sẽ nói rõ có 17 thứ quán sát. Trước tiên nói tổng
quát về tướng quán sát cõi Phật. Nói quán sát thành tựu quốc độ Cực- Lạc
của Phật A Di Đà cần phải quán cả kiến và văn các thứ công đức ấy thành
tựu, phải lấy năng lực công đức không thể nghĩ bàn mà quán đó.
Quốc độ An Lạc của Phật A Di Đà và thế giới này không đồng. Cõi này là do
cọng nghiệp của chúng sanh mà thành, cõi Phật A Di Đà là do năng lực
công đức bổn nguyện của Ngài tạo thành. Trong kinh Vô Lượng Thọ, Phật
nói về nhân địa của Pháp- Tạng tỳ kheo đã từng phát 48 nguyện. Năng lực
đại ngyuện của Phật A Di Đà đã làm thành cõi An-Lạc, có thể làm cho
người thấy nghe đều được vãng sanh, nên không thể đem thế giới quốc độ
này để quán sát mà phải dùng năng lực không thể nghĩ bàn để quán sát.

Phàm việc gì có thể nghĩ bàn đều là do lời nói, tư tưởng lập ra, như nói về
một việc gì việc ấy có một phạm vi nhất định, giới hạn nhất định, cái đó
là của người khác chứ không phải là chính mình, vật này không là vật
kia. Phàm cái gì có ngôn ngữ tư tưởng là có tướng phân biệt, phải quấy,
ta kia khác nhau. Nếu lìa ngôn ngữ tư tưởng thì không có tướng ta kia,
phải quấy. Đã không có tướng ta kia, phải quấy tức là việc không thể
nghĩ bàn.
Không thể nghĩ bàn là tất cả pháp đều không thể được, nếu pháp không thể
được, làm sao có thể nói được? Nhưng vì chúng sinh, không thể không mượn
lời nói để chỉ rõ cái không thể nghĩ bàn của Tịnh Độ, làm cho chúng
sanh tin muốn vãng sanh, nên phải lấy thí dụ phương tiện để chỉ bày đó.
Ma Ni Như Ý bửu tánh là Như Ý Bảo Châu, bảo châu này là của đại bàng kim
xí điểu. Hạt châu này là của các long vương giữ, là một vật quý không
thể nghĩ bàn. Phàm người được hạt châu quý này, tất cả nhu cầu về thân
như áo, cơm, chỗ ở đều có thể tùy ý từ nơi vật báu ấy mà có ra, nên nói
rằng châu như ý. Báu vật này cao quý nhất, các châu báu khác không thể
so sánh. Những món quý báu khác nó chỉ có giá trị trong phạm vi chính
nó, như vàng chỉ quý hơn loài châu báu thuộc về vàng mà không thể so
sánh với lưu ly hay các thứ báu khác. Bảo châu như ý không phải thế,
chúng sanh ý muốn món báu nào thì món báu ấy hiện ra, không có phạm vi
quyết định. So với các châu báu về vật chất thì Bảo Châu Như-Ý là tánh
chất không thể nghĩ bàn. So sánh với tánh công đức của quốc độ An Lạc
của Phật A Di Đà không được chút phần tương tợ, tuyệt đối không có chút
tương đồng. Tại vì sao? Vì Như-Ý Bảo Châu có thể đầy đủ nhu cầu của
thân, mà tịnh độ của Phật A Di Đà không chỉ làm cho vô lượng chúng sanh,
khi vãng sanh về cõi nước kia, sinh hoạt tự nhiên, muốn áo được áo,
muốn ăn được ăn, mà còn làm cho chúng sanh thấy được đầy đủ đại nguyện
Bồ Đề, làm cho chúng sanh cứu cánh được thành Phật, nên gọi là chỉ tương
tợ, tương đối mà thôi.
Phần này nói tổng quát về năng lực công đức quán sát không thể nghĩ bàn,
trong 17 thứ quán sát sau cùng hàm chứa năng lực bất khả tư nghĩ này.
LUẬN VĂN: QUÁN SÁT CÔNG ĐỨC TRANG NGHIÊM CỦA QUỐC ĐỘ PHẬT A DI ĐÀ CÓ 17 THỨ CẦN NÊN BIẾT: 1) THANH TỊNH CÔNG ĐỨC THÀNH TỰU;
2)
LƯỢNG CÔNG ĐỨC THÀNH TỰU; 3) TÁNH CÔNG ĐỨC THÀNH TỰU; 4) HÌNH TƯỚNG
CÔNG ĐỨC THÀNH TỰU; 5) CÁC THỨ VIỆC CÔNG ĐỨC THÀNH TỰU; 6) DIỆU SẮC CÔNG
ĐỨC THÀNH TỰU; 7) XÚC CÔNG ĐỨC THÀNH TỰU; TRANG NGHIÊM CÔNG ĐỨC
THÀNH TỰU; 9) VŨ (MƯA) CÔNG ĐỨC THÀNH TỰU; 10) QUANG MINH CÔNG ĐỨC THÀNH
TỰU; 11) THANH (TIẾNG) CÔNG ĐỨC THÀNH TỰU; 12) CHỦ CÔNG ĐỨC THÀNH TỰU;
13) QUYẾN THUỘC CÔNG ĐỨC THÀNH TỰU; 14) THỌ DỤNG CÔNG ĐỨC THÀNH TỰU; 15)
VÔ NẠN CÔNG ĐỨC THÀNH TỰU; 16) ĐẠI NGHĨA MÔN CÔNG ĐỨC THÀNH TỰU; 17)
NHẤT THIẾT SỞ CẦU CÔNG ĐỨC THÀNH TỰU
1/THANH TỊNH CÔNG ĐỨC THÀNH TỰU NHƯ KỆ NÓI; ‘QUÁN TƯỚNG THẾ GIỚI KIA, VƯỢT XA ĐƯỜNG BA CÕI’.
1)-
Quán tưởng thế giới kia là quán các tướng thế giới Cực Lạc của đức Phật
A Di Đà. Đường ba cõi: Đường phân biệt có hai thứ là hữu lậu và vô lậu.
Đường phiền não là do phiền não làm thành, do chúng sanh tạo ra nghiệp
và nghiệp ấy khi thành tựu rồi nó có khả năng mang theo tánh chất phiền
não gọi là hữu lậu. Vì có phiền não hữu lậu nên trôi lăn trong sanh tử,
bị trói buộc trong ba cõi gọi là đường ba cõi. Tướng công đức của thế
giới Cực Lạc của Phật A Di Đà là do thiện căn thanh tịnh vô lậu xuất thế
gian mà tạo thành, nên nói vượt xa đường ba cõi. Phật A Di Đà đem công
đức trang nghiêm Tịnh Độ Cực Lạc để thực hiện diệu pháp độ thoát chúng
sanh, như thuyền lớn chở người. Diệu pháp đó là thuyền Từ vớt người đưa
khỏi bể sanh tử.
LUẬN VĂN: LƯỢNG CÔNG ĐỨC THÀNH TỰU NHƯ KỆ NÓI: ‘CỨU CÁNH NHƯ HƯ KHÔNG, RỘNG LỚN KHÔNG NGẰN MÉ’.
2)-
Thế giới Cực Lạc là bảo độ của Phật A Di Đà mà bảo độ cũng là pháp tánh
độ. Pháp tánh trùm khắp tất cả, lìa tất cả tướng không có hạn lượng,
chẳng qua tùy theo công đức cao thấp của chúng sanh không đồng mà có
tướng lớn nhỏ khác nhau đối với tâm chúng sanh mà hiển hiện. Thực ra Cực
Lạc quốc độ tùy theo chúng sanh trong mười phương thế giới vãng sanh,
nhưng vẫn không có ngằn mé, nên lượng của thế giới Cực Lạc là vô lượng,
rộng lớn như hư không, không có ngằn mé, không đồng như nhân khẩu thêm
bớt trong thế giới này, có bờ mé và có tướng trạng khốn khổ.
LUẬN VĂN: TÁNH CÔNG ĐỨC THÀNH TỰU NHƯ KỆ NÓI: ‘CHÁNH ĐẠO VÀ TỪ BI, SANH THIỆN CĂN XUẤT THẾ’.
3)-
Nói về tướng công đức thành tựu là nhằm vào thể tướng mà nói. Nói Tánh
công đức thành tựu: tánh tức là giới mà giới là chủng tử, chủng tử tức
là nhơn tánh đó là cái nhơn trước tiên của quả tướng. Từ chỗ Chánh đạo
đại từ bi và thiện căn xuất thế làm nhơn đó là nhơn cứu cánh, vì Tứ-Đế
và 37 phẩm trợ đạo đều là chánh đạo. Hiểu thể của chánh đạo tức là vào
được chánh đạo. Chánh đạo xuất thế này là tướng cọng pháp của ba thừa.
Tâm từ bi là pháp xuất thế đại thừa bất cọng pháp. Dùng ba thừa cọng
pháp, Đại thừa bất cọng pháp, thiện căn xuất thế làm chủng tử tánh của
thế giới Cực Lạc. Đây chỉ nhơn và quả của thế giới An-Lạc đều là công
đức thanh tịnh vô lậu.
LUẬN VĂN: HÌNH TƯỚNG CÔNG ĐỨC THÀNH TỰU NHƯ KỆ NÓI: ‘ÁNH SÁNG SẠCH ĐẦY KHẮP, NHƯ NHẬT NGUYỆT CÙNG SOI’.
4)-
Sắc pháp có 2 thứ là hiển sắc và hình sắc. Các thứ xanh vàng đỏ trắng
là hiển sắc. Dài ngắn tròn vuông gọi là hình sắc. Trong đây nói hình
tướng của ánh sáng là nói về hình sắc, ánh sáng của cõi Cực Lạc chiếu
khắp tất cả chỗ trong chúng sanh, lầu gác, cây báu, tất cả đều có đủ ánh
sáng thanh tịnh vô lậu như mặt trăng mặt trời chiếu vào gương sáng.
LUẬN VĂN: CHỦNG CHỦNG SỰ CÔNG ĐỨC THÀNH TỰU NHƯ KỆ NÓI: ‘ĐỦ CÁC TÁNH TRÂN BỬU, ĐẦY ĐỦ DIỆU TRANG NGHIÊM.
5)-
Bình thường nói có tám trân bảy báu, nay nói trân bửu ở Tây Phương
Cực-Lạc hoặc nghìn hoặc muôn không có số lượng, không thể kể hết nên gọi
là đầy đủ các thứ. Cõi ấy vì có vô số tánh chất trân bửu, nó đầy đủ
thanh tịnh trân diệu trang nghiêm.
LUẬN VĂN: DIỆU SẮC CÔNG ĐỨC THÀNH TỰU NHƯ KỆ NÓI: ‘ÁNH VÔ CẤU RỰC RỠ, SOI SẠCH HẾT THẾ GIAN’.
6)-
Công đức diệu sắc là chỉ về hiển sắc mà nói. Hiển sắc ở trước đã giảng
rõ. Cái gì rất sáng thì gọi là vô cấu, nếu căn cứ về tánh công đức mà
giảng thì cái gì không còn
các cấu trược vô minh phiền não gọi là vô cấu. Vì ánh sáng vô cấu có khả
năng mạnh mẽ thanh tịnh nên khi chiếu vào thế gian, nhiếp thủ hết tất cả
chúng sanh.
LUẬN VĂN: XÚC CÔNG ĐỨC THÀNH TỰU NHƯ KỆ NÓI: ‘CỎ TÁNH BÁU CÔNG ĐỨC, MỀM MẠI
MỌC HAI BÊN, NGƯỜI CHẠM SANH VUI LỚN, HƠN CA- THI- LÂN- ĐÀ’.
7)-
Xúc là tiếp xúc, y phục các vật đều có thể tiếp xúc với thân thể. Trong
đây tuy nói về cỏ, nhưng là thứ cỏ báu tánh công đức. Nó rất mềm mại
làm cho người khi chạm nhầm sanh nhiều cảm xúc vui vẻ nhận chịu. Người ở
cõi này khi gặp những điều vui liền nhận, từ cảnh vui ấy sanh lòng
tham, tăng trưởng phiền não. Cõi Tịnh độ Cực Lạc nếu có sự vui nhận, sự
vui ấy làm cho chúng sanh dứt hết phiền não công đức tăng trưởng.
Ca -Thi- Lân- Đà là loại cỏ rất nhỏ nhiệm ở xứ Ấn-Độ, nếu va chạm vào cũng
có thể cảm xúc êm - ả vui vẻ. Nhưng cỏ tánh công đức ở Tịnh Độ thù
thắng và khác xa nên nói là bửu tánh công đức vượt xa hơn Ca-thi-lân-đà.

LUẬN VĂN: TRANG NGHIÊM CÔNG ĐỨC THÀNH TỰU, CÓ BA THỨ CẦN NÊN BIẾT- 1) NƯỚC;
2) ĐẤT; 3) HƯ KHÔNG. TRANG NGHIÊM VỀ NƯỚC NHƯ KỆ NÓI: ‘HOA BÁU NGÀN MUÔN
THỨ, ĐẦY DẨY Ở TRONG AO, GIÓ NHẸ THỔI CÁNH HOA, ÁNH SÁNG CHIẾU CHÓI
LỌI’. TRANG NGHIÊM VỀ ĐẤT NHƯ KỆ NÓI:‘CÁC CUNG ĐIỆN LẦU GÁC, THẤY MƯỜI
PHƯƠNG KHÔNG NGẠI, NHIỀU CÂY MÀU SẮC LẠ, HÀNG BÁU VÂY GIÁP VÒNG’. TRANG
NGHIÊM HƯ KHÔNG KỆ NÓI: ‘BÁU VÔ LƯỢNG KẾT NHAU, THÀNH LƯỚI PHỦ HƯ KHÔNG,
CÁC THỨ VANG THÀNH TIẾNG, VANG RA TIẾNG PHÁP MẦU.
-
Ở đây nói ba thứ nước đất và hư không ở cõi Cực - Lạc đều trang nghiêm,
không cõi nào vượt qua, văn nghĩa rõ ràng không cần giảng rộng.
LUẬN VĂN: VŨ CÔNG ĐỨC THÀNH TỰU NHƯ KỆ NÓI: ‘MƯA HOA Y TRANG NGHIÊM, VÔ LƯỢNG HƯƠNG XÔNG KHẮP’.
9)-
Từ hư không rơi xuống lần lượt gọi là mưa. Trong hư không có các hoa,
y, như thế là do năng lực công đức của cõi Cực - Lạc mà thành tựu.
LUẬN VĂN: QUANG MINH CÔNG ĐỨC THÀNH TỰU NHƯ KỆ NÓI: ‘TRÍ PHẬT NHƯ MẶT NHẬT, TRỪ SI ÁM THẾ GIAN’.
10)-
Trước nói công đức hình tướng diệu sắc, tuy giảng về ánh sáng nhưng cốt
yếu chỉ về ánh sáng của sắc pháp. Trong đây nói ánh sáng trí huệ Phật
không phải là ánh sáng của sắc pháp. Ánh sáng sắc pháp có thể trừ tối
tăm của thế gian, nhưng không thể trừ được những si mê tối tăm trong
lòng chúng hữu tình. Những si mê của chúng sanh chỉ có ánh sáng trí tuệ
Phật mới có khả năng trừ diệt, vì thế, ánh sáng của trí tuệ mới là ánh
sáng của chơn lý. Những điều si ám trong tâm nhiều gấp muôn triệu lần sự
si ám của bóng tối thế gian. Ở đời thường nói: ‘Mắt bị mù chứ Tâm không
bị mù’. Vì mắt mù chỉ thống khổ có một đời, để cho tâm mù tạo nghiệp
trôi lăn trong sanh tử đau khổ vô cùng.
LUẬN VĂN: DIỆU THINH CÔNG ĐỨC THÀNH TỰU NHƯ KỆ NÓI: ‘TIẾNG PHẠM ÂM SÂU XA, MƯỜI PHƯƠNG NGHE LỜI MẦU’.
11)-
Phạm là Phạm thiên, âm thinh của Phạm thiên rất vi- diệu thanh tịnh. Ở
cõi Cực-Lạc tiếng Phật, tiếng Bồ Tát, tiếng Thinh Văn, cho đến tiếng gió
mưa mỗi thứ đều là tiếng Phạm thiên thanh tịnh, sâu xa, vi diệu ở mười
phương đều được nghe.
LUẬN VĂN: CHỦ CÔNG ĐỨC THÀNH TỰU NHƯ KỆ NÓI: ‘PHẬT DI ĐÀ CHÁNH GIÁO, VUA PHÁP KHÉO TRỤ TRÌ’.
12)-
Đây nói rõ trong cõi Cực-Lạc có chủ. Muốn nói một nước nào người ta chỉ
cần nói nhơn dân và người lãnh đạo có quyền thống trị. Cõi Cực-Lạc cũng
thế không chỉ có các thứ trang nghiêm của quốc độ, mà còn có Phật A Di
Đà là chủ của cõi ấy. Chánh giác có nghĩa là Phật, nói A Di Đà chánh
giác cũng như nói A Di Đà Phật. Vua pháp cũng là một đức hiệu của Phật,
vì Phật ở trong tất cả pháp đều được tự tại nên gọi là vua của các pháp.
Ngài là người Trụ Trì giỏi ở nước Cực-Lạc.
LUẬN VĂN: QUYẾN THUỘC CÔNG ĐỨC THÀNH TỰU NHƯ KỆ NÓI: ‘CHÚNG TỊNH HOA NHƯ LAI, HOA CHÁNH GIÁC BIẾN HÓA’.
13)-
Người đời nói quyến thuộc đều chỉ gia tộc mà nói; quyến thuộc của Phật A
Di Đà là tất cả chúng sanh trong cõi Cực-Lạc và chúng sanh trong tất cả
mười phương. Cõi này có 4 loại : Thai, trứng, thấp, hóa ; nếu sanh về
Cực-Lạc đều là liên hoa hóa sanh, nên gọi các phàm phu, nhị thừa, bồ-
tát của thế giới Cực-Lạc là tịnh hoa chúng. Các hoa chúng này do công
đức của Phật A Di Đà mà hóa sanh nên gọi là Hoa Chánh Giác Hóa Sanh.
Chánh giác hoa còn thêm một ý nghĩa từ hoa thành quả như thất giác chi
gọi là thất giác hoa, do thất giác chi có thể thành chánh giác, như có
hoa sẽ có quả thật.
LUẬN VĂN: THỌ DỤNG CÔNG ĐỨC THÀNH TỰU NHƯ KỆ NÓI: ‘ƯA THÍCH PHÁP VỊ PHẬT, THỰC PHẨM THIỀN CHÁNH ĐỊNH’.
14)-
Chúng sanh ở cõi này lấy thực phẩm làm đồ ăn để nuôi mạng sống, chúng
sanh ở cõi Cực-Lạc lấy pháp vị và thiền định tam muội để nuôi dưỡng sinh
mạng.
LUẬN VĂN: KHÔNG CÁC NẠN CÔNG ĐỨC THÀNH TỰU NHƯ KỆ NÓI: ‘LÌA PHIỀN NÃO THÂN TÂM, NHẬN VUI LUÔN KHÔNG DỨT’.
15)-
Thế giới Cực-Lạc ăn mặc tự nhiên nên xa lìa thân phiền não, không có ái
biệt ly các ưu-sầu nên xa lìa tâm phiền não. Cõi này chịu khổ không
dứt, cõi Cực-Lạc nhận điều vui vô cùng.
LUẬN VĂN: HAI NGHĨA CÔNG ĐỨC THÀNH TỰU NHƯ KỆ NÓI: ‘CÕI THIỆN CĂN ĐẠI THỪA,
ĐỀU KHÔNG CÓ CHÊ BAI, NGƯỜI NỮ VÀ CĂN THIẾU, GIỐNG NHỊ THỪA CHẲNG SANH’.
QUẢ BÁO CÕI TỊNH ĐỘ, LÌA HAI THỨ BỊ CHÊ BAI CẦN NÊN BIẾT: 1) THỂ; 2)
DANH. THỂ CÓ BA THỨ LÀ HẠNG NHỊ THỪA, NGƯỜI NỮ VÀ CĂN THIẾU, CÕI CỰC LẠC
KHÔNG CÓ BA LỖI NÀY. DANH CŨNG LÌA HẾT NHỮNG LỜI CHÊ BAI NÊN KHÔNG NGHE
TÊN NHỊ THỪA, NGƯỜI NỮ VÀ CĂN THIẾU. ĐÓ LÀ HIỂN THỂ BÌNH ĐẲNG MỘT TƯỚNG
VẬY.
16)- Văn nghĩa trong đây đã giải rõ ở trước, nhưng chúng ta cần chú ý đến 2 điểm:
a)
Quả báo của cõi Tịnh Độ không có các tướng nhị thừa, người nữ, căn
thiếu chứ không phải nói các bậc này không được gây nhơn tịnh độ. Như
nàng Long Nữ ở hội Pháp Hoa, biến thành thân nam tử làm Phật ở nước
Vô-Cấu, vì Phật có 32 tướng mà trượng phu tướng là một,vì thế Phật không
thể có 31 tướng được;
b)
Thân tướng cõi Cực-Lạc đều bình đẳng, dù phàm phu sanh ở hạ phẩm hạ
sanh, người đã sanh về Cực-Lạc, thân tướng đều bình đẳng đồng với Đại
Thừa Bồ Tát thân tướng.
Hiên
tại, những bức họa Tây Phương Cực-Lạc, ta thấy có các tướng nam, nữ,
nhị thừa, già, trẻ, đó chỉ là đối chiếu với cõi này làm cho mọi người
thấy cũng có tướng nam, nữ, già trẻ như cõi mình mà phát nguyện vãng
sanh, đây cũng chỉ là phương tiện hoằng pháp, kỳ thực khi sanh về tịnh
độ rồi là lìa hẳn ngả tướng hiện tại, tất cả đều được 32 tướng của Bồ
Tát.
LUẬN VĂN: TẤT CẢ SỞ CẦU CÔNG ĐỨC ĐẦY ĐỦ THÀNH TỰU NHƯ KỆ NÓI: ‘CHÚNG SANH MUỐN AN VUI, TẤT CẢ ĐƯỢC ĐẦY ĐỦ’.
17)-
Chúng sanh sanh về thế giới Cực-Lạc, do năng lực đại nguyện của đức
Phật A Di Đà, vì thế, có ai muốn được vui, sẽ thành tựu đầy đủ. Không
những chỉ muốn thành tựu những sinh hoạt đầy đủ, mà người muốn đầy đủ tứ
hoằng thệ nguyện như: ‘Chúng sanh khốn cùng thệ nguyện độ, phiền não
không hết thệ nguyện dứt, pháp môn không lường thệ nguyện học, phật đạo
cao tột thệ nguyện thành’ đều có thể thành tựu viên mãn.
LUẬN VĂN: ĐÃ LƯỢC NÓI 17 THỨ CÔNG ĐỨC TRANG NGHIÊM QUỐC ĐỘ PHẬT A DI ĐÀ LÀ
CHỈ BÀY TỰ THÂN CỦA NHƯ LAI CÓ NĂNG LỰC ĐẠI CÔNG ĐỨC, LỢI ÍCH HỮU TÌNH
THÀNH TỰU VÀ LỢI ÍCH CHO CÔNG ĐỨC NGƯỜI KHÁC CŨNG THÀNH TỰU. CÕI PHẬT VÔ
LƯỢNG THỌ TRANG NGHÊM, CẢNH GIỚI MẦU NHIỆM ĐỆ NHẤT NGHĨA ĐẾ, 16 CÂU VÀ
THÊM 1 CÂU, NÓI THEO THỨ LỚP CẦN NÊN BIẾT.
Trên đây nói 17 thứ công đức chỉ là nói lược, nếu kể rõ không thể nào kể
hết. - trước nói 17 thứ công đức là nhằm vào 2 điểm công đức tự lợi và
lợi tha. Pháp môn Tịnh Độ có thể làm cho tất cả chúng sanh được sanh về
cõi ấy, gặp Phật nghe pháp, chứng Vị Bất Thối, chứng vô thượng đạo hoàn
thành công đức lợi tha chơn chánh. Nên nói Như Lai thị hiện tự thân sức
đại công đức lợi ích thành tựu, tha công đức lợi ích thành tựu. Thế giới
Cực-Lạc là hóa độ của Phật A Di Đà, nhưng hóa độ là báo độ, báo độ là
pháp tánh độ, pháp tánh độ là chơn như phật tánh, nhất chơn pháp giới.
Đó là tướng diệu cảnh giới của đệ nhất nghĩa đế. Nên gọi trang nghiêm
cõi Phật Vô Lượng Thọ kia là cảnh giới của Đệ Nhất Nghĩa Đế. Ba thân
Phật, hai Báo Y và Chánh vốn không thể phân chia, ba thân vốn một thân,
ba độ tức một độ, mà người sau vọng chấp phân biệt cho đó là hóa Phật,
chứ không phải báo thân phật, báo và hóa độ không phải là pháp tánh độ.
Họ không biết rằng hóa phật y theo pháp của báo phật mà khởi, pháp của
báo phật sẽ vì hóa phật làm chỗ y cứ. 16 câu và một câu, ý nói 16 thứ
đầu là riêng rẽ, thứ chót là tổng hợp vậy.
LUẬN VĂN: LÀM THẾ NÀO QUÁN CÔNG ĐỨC TRANG NGHIÊM PHẬT THÀNH TỰU ? QUÁN CÔNG
ĐỨC TRANG NGHIÊM PHẬT THÀNH TỰU CÓ 8 THỨ: 1) TÒA TRANG NGHIÊM; 2) THÂN
TRANG NGHIÊM; 3) KHẨU TRANG NGHIÊM; 4) TÂM TRANG NGHIÊM; 5) CHÚNG TRANG
NGHIÊM; 6) THƯỢNG THỦ TRANG NGHIÊM; 7) CHỦ TRANG NGHIÊM; CHẲNG DỐI
LÀM TRỤ TRÌ TRANG NGHIÊM.
Trước đã quán cõi Phật, tuy cũng có Quán Phật và Bồ - Tát nhưng chỉ quán sát
tướng chung. - đây, riêng Quán tướng công đức Phật có 8 thứ như sau.
LUẬN VĂN: SAO GỌI LÀ TÒA TRANG NGHIÊM NHƯ KỆ NÓI: ‘ĐẠI BẢO VƯƠNG VÔ LƯỢNG, ĐÀI HOA TỊNH VI DIỆU’.
Trước Quán quốc độ cũng có Quán Phật, ở đây Quán Phật cũng có Quán quốc độ.
Tòa Phật A Di Đà vốn dùng thế giới An-Lạc làm tòa như Phật Lô-Xá-Na dùng
Thiên hoa đài làm tòa, Thiên Hoa Đài làm tòa tức là ngàn thế giới làm
tòa. Tòa của Phật A Di Đà dùng vô lượng đại bửu hoa vương của vi diệu
thanh tịnh liên hoa đài làm tòa. Đại bảo vương là lấy hoa lớn nhất dể
làm tòa.
LUẬN VĂN: THẾ NÀO LÀ THÂN TRANG NGHIÊM NHƯ KỆ NÓI: ‘MỘT TẦM ÁNH TƯỚNG HẢO, SẮC TƯỢNG HƠN QUẦN SANH’.

Tán Phật kệ rằng: Thân Phật A Di Đà sắc vàng, tướng tốt ánh sáng không ai
sánh, lông trắng năm non xây chất ngất, mắt xanh bốn bể rộng chơi vơi.
Đó là nói thân phật trang nghiêm. Phật A Di Đà ánh sáng rộng vô lượng.
Trong kệ nói ánh sáng một tầm, vì chúng sanh trong cõi này thấy Thích Ca
Thế tôn ánh sáng rộng một tầm, do đó quán ánh sáng Phật A Di Đà cũng
lấy một tầm làm tiêu chuẩn, nên nói ánh sáng tướng hảo của Phật A Di Đà
một tầm.
LUẬN VĂN: THẾ NÀO LÀ MIỆNG TRANG NGHIÊM NHƯ KỆ NÓI: ‘TIẾNG NHƯ LAI VI DIỆU, PHẠM ÂM NGHE MƯỜI PHƯƠNG’.
Lời nói có ra là do môi, lưỡi, răng và hơi hòa hợp mà thành, không phải đơn
độc có miệng mà có thể thành lời. - đây chỉ nói về cách phát âm để
giảng. Vì lời nói trang nghiêm nên làm cho miệng trang nghiêm. Lời nói
của Phật A Di Đà phát ra vi diệu như tiếng nói của Trời Phạm Thiên, có
năng lực làm cho mười phương được nghe.
LUẬN VĂN: THẾ NÀO LÀ TÂM TRANG NGHIÊM NHƯ KỆ NÓI: ‘ĐỒNG ĐẤT NƯỚC GIÓ LỬA, HƯ
KHÔNG KHÓ PHÂN BIỆT, KHÔNG PHÂN BIỆT ĐƯỢC NGƯỜI, KHÔNG CÓ TÂM PHÂN
BIỆT’.
Phật Tâm là Tâm Ý của Phật. Các ý của Phật ở nơi ngũ đại: đất, nước, gió,
lửa, không. Không có phân biệt: như đất không phân biệt người tốt xấu đi
trên đất, đất vẫn không khởi phân biệt; Lữa không phân biệt: lửa có thể
đốt tất cả vật, cỏ khô, cây chiên đàn khi đốt không có phân biệt; cho
đến hư không dung nạp tất cả cũng không khởi phân biệt. Tâm ý của Phật
lại cũng như thế. Do tâm Phật bình đẳng, khắp độ tất cả chúng sanh không
phân biệt nghèo giàu hèn sang, có căn lành hay không có căn lành, tất
cả đều được vãng sanh về Tịnh Độ, tiến đến quả vô thượng chánh đẳng
chánh giác.
LUẬN VĂN: THẾ NÀO LÀ CHÚNG TRANG NGHIÊM NHƯ KỆ NÓI: ‘NGƯỜI TRỜI CHÚNG BẤT ĐỘNG, SANH BỂ TRÍ THANH TỊNH’.
Bình thường giảng ba nghiệp, người có phúc nghiệp sanh về cõi Trời, cõi
người, người không có phúc nghiệp sanh về Ba ác đạo, người có Bất Động
Nghiệp sanh về Sắc Cứu-Cánh Thiên. Các chúng nhơn thiên ở cõi Cực-Lạc,
căn bản đều do sức công đức và biển trí tuệ của Phật A Di Đà mà được
vãng sanh, như các nhà từ thiện lo lập cô nhi viện, các cô nhi tự mình
có thể vào, nhưng căn bản là do tấm lòng từ bi của các nhà từ thiện,
trước đã thiết lập cô nhi viện rồi, những cô nhi mới có chỗ vào. Chúng
sanh được vãng sanh lại cũng như thế, nếu không có sức trí tuệ bổn
nguyện của Phật A Di Đà thành lập Tây Phương Tịnh Độ, chúng sanh tuy
muốn vãng sanh cũng không có chỗ đến.
LUẬN VĂN: THẾ NÀO LÀ THƯỢNG THỦ TRANG NGHIÊM NHƯ KỆ NÓI: ‘NHƯ VUA NÚI TU-DI, THẮNG DIỆU CHẲNG AI HƠN’.
Trong đây thượng thủ trang nghiêm là chỉ các bậc Đại Bồ Tát Đại Thừa Bất Thối
chuyển, công hạnh của các ngài cao vọi như vua núi Tu-Di không có núi
nào cao hơn. Đại Bồ Tát cũng thế, Các Ngài là vua trong chúng không có
ai hơn.
LUẬN VĂN: THẾ NÀO LÀ CHỦ TRANG NGHIÊM NHƯ KỆ NÓI: ‘CHÚNG TRƯỢNG PHU TRỜI NGƯỜI, VI NHIỄU KÍNH CHIÊM NGƯỠNG’.
Trước đây từ chủ chỉ chúng, từ chúng nêu lên thượng thủ. Đây lại từ thượng
thủ chỉ chủ tức là lấy chủ hiển bạn, lấy bạn hiển chủ cùng nhau chỉ rõ
nghĩa chủ và bạn. Vì thế nói người trời, chúng trượng phu, cung kính vây
quanh chiêm ngưỡng chủ. Đó là công đức của chủ cao vọi không nói ai
cũng biết rõ.
LUẬN VĂN: THẾ NÀO KHÔNG DỐI LÀM TRỤ TRÌ TRANG NGHIÊM NHƯ KỆ NÓI: ‘QUÁN BỔN
NGUYỆN LỰC PHẬT, AI CŨNG ĐỀU LỢI ÍCH, LÀM CHO MAU ĐẦY ĐỦ, CÔNG ĐỨC BIỂN
BÁU LỚN’ TỨC LÀ BỒ TÁT GẶP PHẬT A DI ĐÀ, TUY CHƯA CHỨNG THANH TỊNH TÂM,
RỐT RÁO CŨNG ĐƯỢC PHÁP THÂN BÌNH ĐẲNG, CÙNG VỚI BỒ TÁT THANH TỊNH TÂM
KHÔNG KHÁC. BỒ TÁT TỊNH TÂM CÙNG BỒ TÁT Ở TRÊN THƯỢNG ĐỊA, CỨU KÍNH ĐỒNG
ĐƯỢC TỊCH DIỆT BÌNH ĐẲNG.
Trong cõi Cực-Lạc do năng lực và bổn nguyện của Phật A Di Đà, nên người vãng
sanh đều có đủ năng lực của Đại thừa Bồ Tát bất thối chuyển và sau đó có
thể thị hiện mười phương, phổ độ chúng sanh, coi việc độ sanh như nhiệm
vụ chính phải gánh vác, như người Viện-Trưởng Cô nhi viện cần phải dạy
cô nhi đủ đức dục, thể dục, trí dục, sau đó mới cho vào đời, phục vụ xã
hội, không chỉ làm người dân lương thiện mà phải làm người có tài hữu
dụng cho quốc gia. Phật A Di Đà kiến lập Tịnh Độ lại cũng như thế. Phàm
người sanh về nước Cực-Lạc, tùy theo nhơn tu có cạn sâu, thành Phật có
mau có chậm khác nhau, nhưng rốt ráo đều được thành Phật, vì cõi Cực-Lạc
có hoàn cảnh rất tốt, làm cho tâm bồ- đề chúng sanh mỗi ngày mỗi tăng,
phiền não mỗi ngày mỗi ít, lại không thối thất, chắc chắn đến quả Phật,
đây là lẽ thực chứ không phải nói suông.
Tịnh Tâm Bồ Tát có chỗ giảng là từ Bát địa trở lên, thông thường giảng Tịnh
Tâm Bồ Tát là chỉ Sơ-Địa Bồ Tát, vì Bồ Tát Sơ Địa có trí huệ vô lậu
tương ưng. Phàm phu, nhị thừa chưa chứng được tịnh tâm vì chưa chứng
được Sơ- địa. Tuy không phải là Sơ Địa Bồ Tát nhưng họ có thể là
Đăng-Địa Bồ Tát, tương lai chắc chắn đồng chứng được pháp thân bình đẳng
không khác. Tuy là Bồ Tát Sơ-Địa song có thể cùng Thượng-Địa Bồ Tát
đồng chứng được tịch diệt bình đẳng. Tịch diệt tướng là thật tướng của
các pháp là pháp tánh thanh tịnh bình đẳng chỉ có Phật với Phật mới được
rốt ráo. Có người cho rằng người niệm Phật sanh về Tịnh Độ liền được
thành Phật. Cần nên biết rằng: sanh về Cực Lạc thế giới chưa chứng ngay
quả Phật hoặc Đại-Bồ-Tát mà phải có thời gian tu tập. Có hạng phàm phu,
nhị thừa chưa chứng tịnh tâm, cũng có người đã chứng tịnh tâm của Sơ-Địa
Bồ Tát, nhưng tất cả đều chắc được lợi ích không thối chuyển đến khi
thành Phật.
Lược nói 8 câu chỉ bày 8 công đức là chỉ bày công đức trang nghiêm tự lợi và
lợi tha của Như Lai theo thứ lớp thành tựu nên biết.
LUẬN VĂN: THẾ NÀO QUÁN TRANG NGHIÊM CÔNG ĐỨC CỦA BỒ TÁT ĐƯỢC THÀNH TỰU ?
QUÁN CÔNG ĐỨC TRANG NGHIÊM CỦA BỒ TÁT ĐƯỢC THÀNH TỰU LÀ QUÁN BỒ TÁT KIA
CÓ BỐN THỨ CÔNG ĐỨC TU HÀNH CHÍNH ĐƯỢC THÀNH TỰU CẦN NÊN BIẾT.
Trước đã quán cõi Phật và công đức Phật, lại nói làm thế nào mà quán công đức
của Bồ Tát ở thế giới kia là tổng quát quán bốn thứ chánh tu của Bồ-Tát
thành tựu. Phật là quả, Bồ Tát là nhơn, Bồ Tát là nhơn, Bồ Tát ở trong
nhơn tu hai lối là tự lợi và lợi tha. Vì Bồ Tát có bốn thứ Chánh Tu nên
khác với ngoại đạo là Tà Tu.
LUẬN VĂN: BỐN MÓN CHÍNH TU LÀ GÌ ? 1) - TRONG MỘT CÕI PHẬT THÂN CHẲNG LAY
ĐỘNG MÀ CÓ CÁC THỨ ỨNG THÂN VÀ HÓA THÂN KHẮP MƯỜI PHƯƠNG, ĐÚNG PHÁP TU
HÀNH THƯỜNG LÀM CÁC PHẬT SỰ NHƯ KỆ NÓI: ‘NƯỚC AN - LẠC THANH TỊNH,
THƯỜNG CHUYỂN XE VÔ CẤU, ẢNH HÓA PHẬT BỒ TÁT, TRỤ TRÌ NHƯ TU-DI, MỞ
ĐƯỜNG CHO CHÚNG SANH, NHƯ HOA SEN TỪ BÙN NHƠ’.
Bồ Tát trong nước Cực-Lạc có thể thành tựu ở trong một cõi Phật, thân
không qua lại mà ứng hóa khắp mười phương, có công đức thù thắng phổ độ
khắp chúng sanh. Bồ Tát nếu lìa thế giới này qua các thế giới phương kia
để ứng hóa thì không thù thắng, nếu ở thế giới này mà không ứng hóa
khắp mười phương cũng không thù thắng. Nay Bồ Tát ở trong thế giới
Cực-Lạc, có thể không rời Cực-Lạc mà ứng hóa mười phương phổ độ chúng
sanh đó là điều thù thắng. Như người thật tu hành thường làm các phật sự
là như Phật Bồ Tát làm các công đức thành tựu, thường qua lại trong
mười phương, lấy việc giáo hóa chúng sanh làm sự nghiệp, Bồ Tát thường
chuyển bánh xe pháp làm chúng sanh lìa tất cả phiền não cấu, tuy có hiện
Phật thân, hiện Bồ Tát thân an trụ chẳng động. Nên kệ nói: ‘Thường
chuyển xe vô cấu, ảnh hóa Phật, Bồ Tát, trụ trì như Tu-Di, mở đường cho
chúng sanh, như hoa sen ở trong bùn không có ánh sáng tới, hoa sen không
thể nở. Chúng sanh cũng thế, tuy có chủng tử lành, nhưng không có Bồ
Tát ứng hóa để độ cũng không thành tựu’.
LUẬN VĂN: 2) ỨNG HÓA THÂN KIA, TẤT CẢ THỜI GIAN, KHÔNG TRƯỚC KHÔNG SAU, MỘT
TÂM MỘT NIỆM, PHÓNG ÁNH SÁNG LỚN, ĐỀU CÓ THỂ ĐẾN KHẮP MƯỜI PHƯƠNG, GIÁO
HÓA CHÚNG SANH, ĐỦ CÁC PHƯƠNG TIỆN, CHỖ LÀM TU HÀNH DIỆT HẾT KHỔ NÃO
CHÚNG SANH, NHƯ KỆ NÓI: ‘ÁNH TRANG NGHIÊM VÔ CẤU, MỘT NIỆM VÀ MỘT THỜI,
CHIẾU KHẮP CÁC HỘI PHẬT, LỢI ÍCH CÁC QUẦN SANH’.
Ứng hóa thân của Bồ Tát không phải lìa chỗ này mà ứng hóa nơi chỗ kia, các
Ngài đều có thể phóng ánh sáng lớn khắp cả mười phương giáo hóa chúng
sanh. Phương pháp giáo của Bồ Tát không những có nhiều thứ phương tiện
mà khi dạy bảo phương pháp tu hành cũng có nhiều phương tiện, tùy theo
căn cơ mà dạy bảo trao truyền. Chúng sanh nào hợp với pháp môn Niệm Phật
thì dạy niệm Phật, người nào hợp với pháp môn Thiền Định dạy cho pháp
tu Thiền Định, khiến cho chúng sanh đúng pháp mà tu hành, dứt hết vô
minh phiền não, vĩnh viễn nhổ hết gốc khổ sanh tử, không phải như những
nhà từ thiện ở thế gian chỉ có thể giúp tạm dừng những quả khổ của chúng
sanh, nhưng không thể dứt vĩnh viễn cái nhơn (nguồn gốc) khổ của chúng
sanh.
LUẬN VĂN: 3) - TRONG THẾ GIỚI CỦA NGÀI ĐỘ HẾT KHÔNG CÒN THỪA, ÁNH SÁNG CHIẾU
HẾT CÁC ĐẠI CHÚNG TRONG HỘI PHẬT KHÔNG CÒN THỪA, CÚNG DƯỜNG CUNG KỈNH
TÁN THÁN VÔ LƯỢNG CHƯ PHẬT NHƯ KỆ NÓI: ‘RƯỚI THIÊN NHẠC, HOA, Y, CÁC
DIỆU HƯƠNG CÚNG DƯỜNG, TÁN CÔNG ĐỨC CHƯ PHẬT, KHÔNG CÓ LÒNG PHÂN BIỆT’.
Bồ Tát cõi Cực-Lạc hóa sanh trong thế giới mười phương, không có một thế
giới nào không đi đến để hóa độ nên gọi là không còn thừa. Các ngài hóa
sanh như thế và cũng phóng ánh sáng như thế. Trong đây nói các Bồ Tát ở
cõi Cực-Lạc không chỉ đi đến mười phương phổ độ chúng sanh mà đến khắp
mười phương cúng dường chư Phật nên gọi ‘trên cầu đạo phật, dưới cứu độ
chúng sanh’ là thế. Vì sao Bồ Tát có thể qua đến mười phương cúng dường
tán thán chư Phật? Vì Bồ Tát không có công dụng đạo và không khởi niệm
phân biệt nên có thể qua lại tự nhiên.
LUẬN VĂN: 4) CÁC NGÀI Ở TRONG TẤT CẢ THẾ GIỚI KHÔNG CÓ TAM BẢO TRONG MƯỜI
PHƯƠNG LÀM TRỤ TRÌ TRANG NGHIÊM PHẬT PHÁP TĂNG BẢO, CÔNG ĐỨC LỚN NHƯ BỂ
CẢ, KHẮP CHỈ BÀY LÀM CHO MỌI NGƯỜI HIỂU RỎ ĐÚNG PHÁP TU HÀNH NHƯ KỆ NÓI:
‘Ở CÁC CHỖ THẾ GIỚI, KHÔNG CÔNG ĐỨC PHẬT PHÁP, TA ĐỀU NGUYỆN SANH ĐẾN,
CHỈ PHẬT PHÁP NHƯ PHẬT’.